Kỳ nghỉ hè là thời gian mà các bậc phụ huynh thường phải đối mặt với thách thức kiểm soát thời gian sử dụng thiết bị điện tử của con cái. Chị Thanh Quỳnh, một bà mẹ ở Nam Từ Liêm, Hà Nội, có hai con trong lớp 4 và lớp 8, đã trải qua nhiều cố gắng nhưng không thành công trong việc kiểm soát smartphone và TV tại nhà.
“Khi ở nhà suốt cả ngày, các con có thời gian rảnh rỗi và thường lựa chọn xem TV hoặc chơi điện thoại”, chị Quỳnh chia sẻ. Sau khi để các con thỏa thích sử dụng trong hai ngày đầu tiên, chị bắt đầu lo lắng và quyết định áp dụng biện pháp nghiêm ngặt hơn. Điện thoại thông minh của con lớn bị thu hồi và chỉ cho sử dụng trong vòng 45 phút vào buổi tối. Một chiếc điện thoại cũ được gắn sim để tiện liên lạc với bố mẹ trong thời gian ban ngày. Đối với TV, chồng của chị cài đặt mật khẩu cho các ứng dụng video và phim phổ biến, nhưng sau đó họ phát hiện rằng các con đã tìm cách truy cập vào mạng xã hội thông qua trình duyệt trên TV, điều này khiến họ gặp khó khăn trong việc kiểm soát.
Tương tự, chị Huyền Thương, một người mẹ ở Hải Châu, Hải Phòng, đang phải đối mặt với thách thức tương tự khi cố gắng hạn chế thời gian sử dụng điện thoại và máy tính xách tay của hai con trai. “Tôi cần cho các con sử dụng để liên lạc và hoàn thành các bài tập trực tuyến”, chị Thương chia sẻ. “Tuy nhiên, tôi không muốn cấm hoàn toàn mà muốn đảm bảo rằng các con sử dụng trong phạm vi hợp lý, nhưng đôi khi tôi không chắc chắn về điều đó”.
Nhiều bậc phụ huynh chia sẻ cùng một nỗi lo khi con cái không đến trường. Vo Thinh, một người dùng, chia sẻ rằng con trai của anh có thể quên ăn trưa chỉ vì chơi game, trong khi một phụ huynh khác kể về cô con gái lớp 10 thường xuyên lướt mạng xã hội cả ngày mà không thấy chán.
Nhưng việc kiểm soát thời gian sử dụng không hề dễ dàng. Mỗi thiết bị điện tử đều có cách riêng để kiểm soát, và nhiều phụ huynh gặp khó khăn khi cố gắng áp dụng các phần mềm giới hạn thời gian hoặc các ứng dụng khóa máy, với nhiều trong số đó không hoạt động hiệu quả hoặc thậm chí là lừa đảo.
Theo ông Ngô Tuấn Anh, CEO của công ty an ninh mạng SCS và Chủ tịch của Câu lạc bộ Bảo vệ trẻ em Việt Nam trên không gian mạng – VCSC, dữ liệu của công ty cho thấy thời gian truy cập Internet tại các gia đình tăng đáng kể trong kỳ nghỉ hè, chủ yếu để truy cập mạng xã hội, chơi game và xem video trực tuyến.
Lê Hoàng Minh, một kỹ thuật viên phần mềm tại một hệ thống điện thoại lớn, cho biết nhiều phụ huynh đến nhờ cài đặt các phần mềm để quản lý thời gian khi con trẻ nghỉ hè. “Ngày nay, nhu cầu cho các phần mềm kiểm soát thời gian sử dụng điện thoại của trẻ rất cao”, anh nói.
Tuy nhiên, việc kiểm soát quá mức cũng có thể gây ra những hậu quả không mong muốn. Ông Ngô Tuấn Anh nhấn mạnh rằng trẻ em ngày nay rất thông thạo công nghệ và có thể dễ dàng vượt qua sự kiểm soát của cha mẹ. Chị Huyền Thương cũng đã trải qua trường hợp tương tự khi cô con trai tìm cách “lách luật” các phần mềm giới hạn thời gian sử dụng máy tính.
Do đó, việc sử dụng công nghệ chỉ là một phần của giải pháp. Để giúp trẻ em phát triển thói quen tốt trên Internet, sự thấu hiểu và hỗ trợ từ bố mẹ cũng là yếu tố không thể thiếu. Kỳ nghỉ hè nên được coi là cơ hội để xây dựng một chiến lược hiệu quả trong việc kiểm soát thời gian sử dụng smartphone và TV của trẻ em.
Đầu tiên, phụ huynh cần phải thiết lập các quy tắc rõ ràng và công bằng về việc sử dụng thiết bị điện tử. Quy định rõ ràng về thời gian sử dụng, như bao nhiêu thời gian được phép sử dụng trong ngày và vào thời gian nào, có thể giúp trẻ em hiểu được giới hạn và có trách nhiệm trong việc sử dụng.
Thứ hai, phải có sự hỗ trợ và theo dõi từ phía bố mẹ. Việc đặt ra những biện pháp kiểm soát như cài đặt phần mềm giới hạn thời gian sử dụng hoặc lọc nội dung không thể thay thế được sự thấu hiểu và sự kiểm soát trực tiếp từ phụ huynh. Hãy tạo ra một môi trường mở cửa để con cái có thể trò chuyện và chia sẻ về trải nghiệm của họ trên Internet mà không cảm thấy bị kiểm soát.
Thứ ba, phải tạo ra những hoạt động thay thế để thúc đẩy hoạt động ngoại trời và tương tác xã hội. Thay vì dành cả ngày trước màn hình điện tử, hãy dành thời gian cùng nhau tham gia vào các hoạt động vui chơi ngoài trời, đi dạo, hoặc thậm chí làm việc nhà cùng nhau. Điều này không chỉ giúp giảm bớt thời gian sử dụng thiết bị điện tử mà còn tạo ra một môi trường gắn kết trong gia đình.
Cuối cùng, hãy giáo dục trẻ em về những nguy cơ và hậu quả của việc sử dụng quá mức thiết bị điện tử. Giải thích cho họ về nguy cơ của việc tiêu thụ nhiều thời gian trước màn hình, và hỗ trợ họ phát triển kỹ năng tự quản lý và tự kiểm soát việc sử dụng Internet.
Tránh đau đầu trong việc kiểm soát thời gian sử dụng smartphone và TV của trẻ em trong kỳ nghỉ hè không phải là một công việc dễ dàng. Tuy nhiên, bằng cách thiết lập các chiến lược rõ ràng, có sự hỗ trợ và theo dõi từ phía bố mẹ, và tạo ra các hoạt động thay thế tích cực, chúng ta có thể tạo ra một môi trường lành mạnh và cân bằng cho sự phát triển của trẻ em trên không gian mạng và ngoài đời thực.
